“`html

Donald Trump’ın Grönland’a Yönelik Hedefleri: Satın Alma Fikri Yeniden Gündemde

Donald Trump’ın Grönland’ı satın alma isteği bazılarına tuhaf görünebilir; ancak imkânsız olmadığı düşünülüyor. Eğer ABD başkanı olan Trump, dünyanın en büyük adasını elinde tutmakta kararlıysa, bu durumla ilgili çeşitli senaryolar gündeme gelebilir. Elbette, bu durum yalnızca Grönland’ın Danimarka’dan bağımsızlık ilan etmesi halinde gerçeklik kazanabilir.

Trump’ın Grönland Planları Nelerdir?

Trump’ın Grönland ile ilgili olası stratejilerinden biri, Porto Riko gibi bir ortaklık kurmak olabilir. Alternatif olarak, ABD’nin Mikronezya ve Marshall Adaları ile yapmış olduğu anlaşmalar gibi, orduya savunma desteği ve mali yardım karşılığında sınırsız erişim sağlayan bir anlaşma yapılması da gündeme gelebilir.

Ulusal Güvenlik Konseyi’nden Çarpıcı Açıklama

Bu konuda Trump’tan daha ciddiyetle yaklaşan Ulusal Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri Alex Gray, şu ifadeleri kullandı:

– “Bu durum tek bir kalıba uymayan bir mesele ve uygulayabileceğimiz birçok seçenek mevcut.”

Eğer Trump Grönland’ı satın almayı başaramazsa, adada daha fazla üs kurarak Rusya ve Çin’i gözetlemek amacıyla çalışmalara başlayabilir. Grönland halkı bu durumu kabul ederse -ki etmeyecekleri de bir gerçek- adada daha fazla yetki elde etmenin yollarını araştırabilir.

Yeni Başkanın Yüzleşeceği Engeller

20 Ocak’ta göreve başlayacak olan başkanın Grönland ile olan ilişkilerini değiştirme konusundaki olasılıkları ve karşılaşacağı engeller şunlardır:

• Gray, Trump’ın çevresindeki isimlerin adanın ABD toprağı olmasına yönelik müzakereleri ciddi şekilde ele almaya başladığını belirtti.

• Çin ve Rusya’nın bölgeye ilgi göstermesi, Amerikan dış politikasını Batı Yarımküre’ye yeniden yönlendirme çabalarının bir parçası.

• Alex Gray, “Doğrudan satın almanın imkânsız olduğunu düşünmüyorum” diyerek geçmişteki örneklerden de bahsetti.

Geçmişteki Benzer Anlaşmalar

Danimarka’nın 17. yüzyılda Fransa’dan St. Croix’i satın alması gibi, ABD de geçmişte Grönland’ı Danimarka’dan satın alma teklifinde bulunmuştu; bu teklif 1990’larda gizli bir plan kapsamında ortaya çıkmıştı.

Ancak Grönland satılsa bile, birçok Grönlandlı’nın ABD’nin bir parçası olma fikrine mesafeli durduğu görülüyor. Danimarka’dan bağımsızlık isteyen Grönland Başbakanı, adanın “satılık olmadığını” vurguluyor.

Ekonomik Sonuçlar ve Zorluklar

Trump’ın müttefiklerinden bazıları, Grönland hakkında yapılacak müzakerelerin büyük ekonomik sonuçlara yol açabileceğini, çünkü Grönland’ın eriyen Arktik buzullarının altında büyük bir mineral ve hidrokarbon rezervine sahip olduğunu kaydediyor.

Grönland, şu an kendi kendini yöneten bir bölge olarak geniş bir özerklikle Danimarka’dan ayrılma potansiyeline sahip. Eski bir Dışişleri Bakanlığı avukatı olan Scott Anderson, Danimarka’nın bu durumu nasıl yöneteceği konusunda şunları ifade etti:

– “Danmark, adaya sahip olduğunu iddia etmiyor ve Grönland’ı birisine satma yetkisi yok.”

ABD’nin Toprak Satın Alma Tarihi

ABD, 19. yüzyılda Filipinler’i İspanya’dan aldığı zamandan bu yana başka toprak satın almadı. Ayrıca, uluslararası hukukun toprak satın almayı yasakladığı belirtiliyor.

Üç başkan döneminde Dışişleri Bakanlığı’nda hukuk danışmanı olarak görev almış Brian Finucane, bu durumu şöyle özetliyor:

– “Bu, Saddam Hüseyin ve Putin’in stratejilerinden birine benziyor” ifadelerini kullandı ve Trump’ın bu söyleminin uluslararası alanda endişe yarattığını belirtti.

Grönland’ın İstikbali ve ABD’nin Rolü

Grönland ABD’nin teklifini reddetmeye karar verse bile, ada üzerinde etkisini artırmanın bir yolunu bulacaktır. ABD, Mikronezya ve Marshall Adaları gibi bölgelerle Özgür Ortaklık Anlaşmaları yapmıştır. Bu tür bir anlaşma, ABD’nin askeri erişimini artıracak ve ada üzerindeki diğer ülkelerin varlığını kontrol etme hakkını verecektir.

• Pentagon’un bölgedeki stratejik varlığını güçlendirirken
• Yakınlardaki Rus askeri üslerinin etkisini azaltabilir.
• Çin’in Arktik gemi yollarına erişimini sınırlayabilir.

Grönland’ın Danimarka ile olan ilişkisi, ancak bu tür bir anlaşma ile sürdürülebilir; bu arada üç Pasifik ülkesi de bağımsızdır. Trump, daha önce de Grönland ile anlaşma yapma fikrini değerlendirmişti.

Artan Kontrol ve Askeri Üsler

Trump’ın Grönland üzerindeki askeri ilgi ve kontrolü artırma olasılığı da dikkat çekiyor. Almanya ve Fransa’dan gelen uyarılar, ABD’nin Danimarka’dan Grönland’ı daha fazla askeri üs ile güçlendirme olasılığını artırdı.

ABD ve NATO, Atlantik ve Arktik Okyanuslarının bir kısmında önemli gözlem boşlukları yaşamakta. Bu nedenle, Pentagon, adanın kuzeybatısındaki Pituffik Uzay Üssü’nde mevcut radar sistemlerini geliştirmeyi planlıyor.

Boşluğu Doldurmak İçin Adımlar

Eski Pentagon yetkilisi Jim Townsend, “Norveç bunu izliyor, biz de… Bu adım, önemli bir boşluğu dolduracak” şeklinde yorumladı.

Alex Gray, Rusya ve Çin’in Grönland yürütmesine dair şu sözleri ekliyor:

– “Çin, bu tür gelişen ülkeleri kendi çıkarları doğrultusunda istismar etme konusunda uzmandır. Danimarka, zor durumda kalmış bir Grönland’ın hem kendisi hem de ABD için zararlı olabileceğini anlamış durumda.”

+Bu makale, Politico’dan Jack Detsch ve Nahal Toosi’nin katkılarıyla hazırlanmıştır.

“`